Góc khám phá: Tìm hiểu ngàm chuyển TechArt LTM (P1)

Một câu hỏi " phi lý " nhất từng được đặt ra, đó là: “Bằng một cách nào đó, chúng ta có thể chuyển đổi những chiếc ống kính lấy nét thủ công (MF) thành lấy nét tự động (AF) như các loại ống kính điện tử hiện đại trên các thân máy ảnh đời mới nhất bây giờ hay không ?”. Và đây chính là câu trả lời qua từng giai đoạn:

    - Cách đây 10 năm: "Đó hẳn là 1 mơ ước viển vông chăng?"

    - Sau đó 5 năm: "Thức tỉnh đi các bạn! Đừng mơ về nó ..."

    - Và đến bây giờ: "Không có gì là không thể ... Nó đã xuất hiện - Techart Pro hay Techart LTM kết hợp cùng Sony Camera"

Sản phẩm ngàm chuyển TechArt là một thiết bị giúp chuyển đổi các ống kính MF thành ống kính AF một cách dễ dàng. KHÔNG CẦN PHẢI BÀN CÃI THÊM NỮA, GIẤC MƠ ĐÃ THÀNH SỰ THẬT!

Bước phát triển qua thời gian

Cho đến trước thời điểm mà các máy ảnh Mirrorless nói chung và của Sony nói riêng, hệ thống Canon EF (Electro-Focus: lấy nét điện tử) vẫn là quy chuẩn về việc sử dụng sự giao thoa giữa ống kính MF và ngàm chuyển cho các máy ảnh kĩ thuật số của họ. Các máy ảnh Canon EF được sản xuất với flange-back (khoảng cách từ sensor tới ngàm ống kính), kí hiệu là fD, chỉ 44mm và đường kính ngàm lớn, do đó nó khá dễ dàng để kết hợp với các loại ống kính MF. Ví dụ đơn cử là các ống kính MF ngàm Nikon F hoặc M42 từ xưa dành cho các loại máy phim cổ, để sử dụng trên các máy Canon EF chỉ với 1 miêng đệm kim loại mỏng. Đó là sự khởi nguồn của việc sử dụng ống kính MF của bất kì hãng nào trên các máy ảnh kĩ thuật số.

Và rồi, dòng máy ảnh Mirrorless ra đời. Từ khi hệ máy ảnh Sony ngàm E ra mắt với flange-back chỉ vỏn vẹn 18mm, và các thông số cơ bản của nó được chia sẻ cho các nhà sản xuất bên thứ 3 để có đầy đủ nhất các yếu tố để sản xuất các sản phẩm cho ngàm E, một thị trường ống kính mới ngay lập tức được lập ra, được gọi là “lấy nét lai tự động”. Ngàm chuyển không đơn thuẩn chỉ là một miếng kim loại hoặc hình trụ nữa, mà nó sẽ truyền toàn bộ tín hiệu điện tử từ thân máy ảnh tới ống kính và ngược lại với một thuật toán chuyên dụng chuyển đổi tín hiệu từ “ngôn ngữ” Sony sang “ngôn ngữ” của Canon và các hãng khác ..

Kết cấu đơn giản, trang nhã

Điều dễ nhận thấy nhất là TechArt vẫn không thay đổi nhiều về cấu trúc vật lý so với các loại ngàm dành cho Sony ngàm E khác: hình trụ với thiết kế bo tròn xung quanh. Độ dài ngàm được xác định thông qua chỉ số flange-back. Công thức để tính như sau: với 1 ống kính Sony nguyên bản không cần ngàm, chỉ số fD Sony=18mm; nhưng nếu muốn gắn ống kính Nikon trên thân máy Sony, vì fD Nikon=46.5mm nên chiều dài ngàm cần đủ để ống kính có thể sử dụng là 46.5-18=28.5mm; tương tự với chỉ số fD Canon FD=42mm, chúng ta sẽ cần ngàm chuyển độ dài 42-18=24mm. Kể cả việc tự thiết kế một chiếc ngàm riêng dựa vào công thức này cũng khá đơn giản, miễn là bạn có thiết bị để cắt và mài kim loại. 

Thiết kế cơ học của ngàm chuyển

Cũng giống như các ngàm chuyển khác, nhưng thiết kế cơ học của ngàm chuyển TechArt này có cơ chế kéo-đẩy ống kính tương tự như vòng chỉnh lấy nét trên thân ống kính. Mục đích của nó chính là dịch chuyển thấu kính tới điểm có nét, và thuật toán báo nét sẽ dừng lại ở nơi lấy nét đạt điểm cao nhất. Tuy nhiên, cái hay ở đây là nó không chỉ dịch chuyển một vài, mà là dịch chuyển toàn bộ ống kính. Giống như việc lắp thêm các bộ ống nối chụp close-up, nó cho phép chụp các bức hình close-up ở dưới mức tiêu cự lấy nét gần nhất của ống kính cho phép.

Với hầu hết các ống kính DSLR, hệ thống cơ học này có vẻ như không hấp dẫn cho lắm vì khoảng lấy nét cho close-up đã có thể coi là đủ dùng (45cm) cho hầu hết mọi nhu cầu. Hoặc nếu như có nhiếp ảnh gia nào thật sự quan tâm tới close-up và chụp macro, họ sẽ không ngần ngại lựa chọn một ống kính macro thay cho các ống kính bình thường chỉ có chức năng close-up

... Nhưng điều này lại khác hoàn toàn đối với các ống kính rangefinder

Ống kính Canon FD 55mm f1.2 SSC + ngàm FD to LM  + hệ thống ngàm cơ học LM to Sony

Hệ thống cơ học ngàm Leica M

Leica M là dòng máy ảnh rangefinder (RF) với chỉ số fD=27.8mm. Trong khi các máy ảnh SLR thường có chỉ số fD từ 42-48mm, vậy nên việc sản xuất ngàm cho ống kính Leica M hoặc bất kì dòng ống kính RF nào khác cho máy ảnh kĩ thuật số là điều bất khả thi, cho đến khi công nghệ Mirrorless ra đời.

Chiếc Sony A7 Full-Frame không gương lật chỉ cần dùng một ngàm chuyển có độ dày 9.8mm để sử dụng được các ống kính RF của Leica M (vì 27.8-18=9.8mm)

Ngoài vấn đề về giá, điều gây khó chịu nhất của dòng ống kính M này là khoảng cách lấy nét gần nhất khá tệ. Ví dụ điển hình, các ống kính trung cấp Summicron có khoảng cách lấy nét gần nhất là 1m, dẫn đến việc rất khó lấy nét trong một bàn tiệc hay một vật thể trên bàn. Có thể phía bên kia bàn tiệc chính là cô vợ đáng yêu của bạn, miễn cường thuyết phục bạn chi tiền cho một sản phẩm sản xuất tại Đức, “Leica... hay cái gì cũng được”, cô ấy sẽ ngay lập tức có thái độ bực tức với bạn khi việc đơn giản nhất là “lấy nét-chụp” chả khác nào cực hình. Hãy chuẩn bị đón nhận cơn thịnh nộ sau đó nhé!...

Đừng lo, với hệ thống cơ học của ngàm TechArt, nó sẽ giúp các ống kính Summicron này giảm khoảng cách lấy nét gần nhất chỉ còn 40cm ngay lập tức.

Từ trái qua : hệ thống ngàm cơ học Leica M, TechArt LM-EA7, Olympus 4cm f2.8, Summitar 5cm f2.0

Ngàm chuyển Sony-Canon AF

Chúng ta có thể sử dụng tín hiệu AF từ thân máy ảnh Sony để chuyển qua ống kính Canon AF. Tất nhiên, nên hiểu các thuật toán AF cho cả hai là Sony và Canon trước tiên. Vậy thì nó sẽ như thế nào???

Thường thì chúng ta sẽ gọi bằng cái tên dễ hiểu như “kĩ thuật nghịch đảo” hoặc “xâm nhập” theo cách gọi chính thống. Sony đã sản xuất ra 2 sản phẩm ngàm chuyển tên mã LA-EA3 và LA-EA4. Những yếu tố chính của việc AF qua ngàm được các chuyên gia khai thác từ chiếc LA-EA3 để tìm ra thuật toán chung. LA-EA3, một chiếc ngàm có vẻ phức tạp này, thực tế lại có cơ chế tín hiệu đơn giản, tuyền trực tiếp từ thân máy tới ống kính. Điều này cho thấy, chỉ bằng việc phân tích luồng tín hiệu từ LA-EA3, chúng ta có thể áp dụng nó với các loại ngàm AF khác với cùng công thức có sẵn.

Năm ngoái, một bản cập nhật phần mềm cho ngàm TechArt EOS-NEX III đã được thực hiện thành công qua việc phân tích tín hiệu của những ống kính Sony thay vì qua LA-EA3. Lý do được giải thích rằng tín hiệu giữa ống kính và thân máy có độ phức tạp cao hơn nhiều, tuy nhiên độ ổn định và các tính năng sẽ được cải thiện và nâng cao tới gần mức cực đại, cái mà chỉ có các ống kính Sony nguyên bản mới làm được. Vậy nên nó giải thích vì sao khi gắn ngàm TechArt EOS-NEX III lên thân máy Sony, máy sẽ nhận ra ngàm này như một ống kính Sony chính hãng.

Vinh quang cũng chả được bao lâu vì nói đi cũng phải nói lại, TechArt là một nhà sản xuất còn non trẻ, chất lượng ngàm của họ vẫn ở mức trung bình. Sau một vài cảm nhận ban đầu của người dùng và bị đánh giá ở mức “chất lượng kém”, một ông lớn khác trong ngành sản xuất ống kính đã nhảy vào thế chân – đó là Sigma Corporation. Sigma đã công bố ngàm chuyển MC-11 với công năng tương tự TechArt đó là nhận diện ngàm như một ống kính Sony chính hãng, với chất lượng gia công và độ bền cao hơn TechArt rất nhiều.

Ngàm TechArt EOS NEX III & Canon 35mm F1.4 & Canon 85mm F1.8

Mặc dù vậy, điều gì khiến việc sản xuất ngàm chuyển ống kính AF cho Canon nhanh vậy, trong khi các hãng còn lại vẫn bặt vô âm tín?

Nói thế này hơi tự ti cho các fan ruột của hãng khác, nhưng trong quá khứ thì Canon chính là ông vua của kỉ nguyên máy ảnh, đặc biệt là mảng DSLR trong một thời gian dài. Đến ngay tận bây giờ, ở bất kì lĩnh vực nào cần có một chiếc máy ảnh, người tiêu dùng vẫn sẽ cân nhắc tới Canon.

Chấp nhận đi các bạn. Đó là sự thật khá phũ phàng!...

Ngàm chuyển Leica M lấy nét tự động (AF)

Và đến tận bây giờ, một sự phá cách đáng kinh ngạc, cuối cùng thì một sản phẩm mà chúng ta chỉ dám mơ cách đây vài năm đã chính thức ra mắt

Theo như được kể lại, các kĩ sư của TechArt đã tìm ra được cách mà thân máy Sony và ống kính Canon có thể kết hợp làm việc cùng nhau. Lần này, họ thiết lập hệ thống cơ học ngàm chuyển Leica M vốn không thể hoạt động nhưng thay bằng tín hiệu AF từ thân máy Sony. Nó điều khiển một cơ chế motor theo từng bước đồng bộ với tín hiệu AF được truyền từ thân máy Sony A7 Mark II (giao thức lấy nét theo pha – PDAF). Họ gọi đó là chiếc ngàm Leica M có chức năng AF.

Điểm hay ở chỗ là có rất nhiều ngàm chuyển đổi bổ sung cho Leica M tồn tại trên thị trường, ví dụ như Nikon F – Leica M, Contax C/Y – Leica M,... Vậy nên, thực tế cho thấy tất cả các loại ống kính từ cổ chí kim đều có thể sử dụng chức năng lấy nét tự động. Thậm chí cả ống kính được gọi là “cụ khốt” như 19C Petzval cũng có thể AF mượt mà.

Gắn trên thân máy Sony chắc sẽ độc đáo lắm đây!

Đập hộp sản phẩm

Hộp của TechArt mở từ bên hông, sử dụng nam châm để cố định vỏ hộp. Mở nắp lên sẽ mở được hộp.

​

Hệ thống motor đẩy theo bước và vòng điều khiển nằm ở phần phình ra phía dưới ngàm. Thật khá bất ngờ vì ngàm chuyển này không có một sự che chắn vào đến kì lạ, vậy nên người dùng có thể nhìn xuyên qua các bộ phận trong ngàm qua khe hở ở ảnh trên.

Nhưng đừng lo, phần mở ra này không phải do sơ suất. Đơn giản đây là cách để hệ thống cơ khí cơ học được “thoát hơi thoải mái” khi di chuyển ra vào liên tục. Nhưng mặt trái của nó cũng không hề nhỏ, khi mà đây chính là nơi bụi bẩn và các vật thể nhỏ chui lọt qua thời gian sử dụng, dẫn đến việc gây lỗi motor, vòng điều khiển và bảng mạch.

Chất lượng hoàn thiện cơ học

Không giống như các sản phẩm ngàm ống kính giá rẻ được gia công vội vàng và thủ công, đôi khi rất khó khăn để gắn vào thân máy ảnh, TechArt gia công với chất lượng cao hơn đảm bảo sản phầm ngàm của họ vừa khít với khuôn ngàm thân máy mà không cần dùng quá nhiều lực hay sự tỉ mỉ để gắn vào. Điều này cho thấy ngàm đã được gia công bằng máy một cách chính xác nhất có thể với chất lượng cao nhất.

Về vấn đề sử dụng nhựa bên ngoài, đừng than trách TechArt quá nhiều, vì đó là điều tất nhiên nếu muốn nó có một ngoại hình bóng bẩy với cái giá ở mức chấp nhận được. Ngoài ra, nhựa cũng là một yếu tố cách điện tốt, dễ lau chùi và độ bền tốt so với thời gian. Và vì trên thị trường chỉ có chiếc ngàm này là độc nhất vô nhị, hãy chấp nhận một thực tế là nó quá tốt và không có đối thủ.

Đây là một số ảnh ví dụ về việc kết hợp chiếc ngàm này với một số ống kính RF

Trái : Leica M3 và Summicron DR

Phải : Sony A7 Mark II và ngàm + ống kính Summicron

Nhìn khá giống ống kính Summaron 3.5cm f3.5, nhưng đó lại là Olympus 4cm f2.8

Nó sáng hơn ½ stop so với khẩu độ f3.5 của Summaron

Kiểu dáng tân-cổ giao duyên và độc đáo đến lạ lùng

Có vẻ như chiếc ống kính Summitar này trông phù hợp nhất trong dòng ống kính Leica LTM

Gắn grip ư? Gió to chắc gì đã đổ

Chiếc ống Summicron này có chiều dài dài nhất trong dòng ống kính tiêu chuẩn của Leica

Các ống kính ra đời từ thế kỉ trước

Trên thực tế, các ống kính đời mới luôn có mặt tốt riêng nên rất khó so sánh với nhau. Với những thiết kế rất tinh vi và được thao tác bằng máy qua công nghệ vi tính, các ống kính luôn có công năng riêng của nó. Hạn chế duy nhất là ở mặt tài chính, ai sẽ được nhắm đến dòng ống kính đó, và họ sẽ chi ra bao nhiêu cho sản phẩm,...

Những ống kính MF từ ngày xửa ngày xưa, do thiếu đi cái gọi là công nghệ thời bấy giờ, nên không thể tránh khỏi những sai sót về thấu kính chỗ này chỗ kia. Tuy nhiên, đó lại chính là những sai sót tạo nên cá tính và sự quyết rũ của bức ảnh. Chúng không theo bất kì một khuôn khổ độ phân giải hay MTF nào hết như bây giờ. Nó dựa trên cảm nhận của nhiếp ảnh gia, chọn và sử dụng để truyển tải cảm hứng hơn là chỉ ghi lại hình ảnh chất lượng cao nhất có thể. Hơn thế nữa, trừ việc ống kính đó được các nhà sưu tầm săn lùng vì độ hiếm và độc, cái giá cho các ống kính này bây giờ khá rẻ và hấp dẫn người tiêu dùng.

Ảnh chụp từ ống kính Carl Zeiss Planar 85mm f1.4 HFT (phiên bản Rolleiflex) với 3 lá khẩu cực độc đáo

Ảnh chụp từ ống kính Meyer Optik Trioplan-N 100mm f2.8

Một số dòng ống kính RF cổ phổ biến hiện nay: 

    - Ống kính ngàm Leica LTM dạng vít: ra đời trong thập kỉ 50-60 của thế kỉ 20, đây là dòng ống kính cổ điển điển hình (độ tương phản thấp, độ phân giải trung bình), giá rẻ và and hiệu suất hợp lý.

    - Ống kíng ngàm Leica M: ra đời trong thập kỉ 60-80 của thế kỉ 20, giá cũng cao hơn nhưng vẫn nằm trong tầm giá hợp lý, chất lượng khá tuyệt vời. Sau những năm 80, giá của sản phẩm này đột ngột tăng cao, cái giá đã không còn phù hợp cho người dùng bình dân và bán chuyên nghiệp, trừ khi chọn mua các mặt hàng cũ bán lại.  

    - Ống kính Contarex CRX: dòng ống kính cao cấp có chất lượng cao vào những năm 60 của thế kỉ 20, giá khá cao vì sự đam mê săn lùng ống kính này của các nhà sưu tầm. Trong tương lai, thậm chí giá của nó không hề thay đổi hoặc đắt hơn giá cũ nhiều lần.

    - Ống kính Rolleiflex QBM: ống kính sản xuất những năm 60-80 của thế kỉ 20, hiệu năng tốt và giá có thể chấp nhận được. Ống kính Rollei 35mm là sự kết hợp về nguồn gốc sản xuất (Đức, Singapore và Nhật Bản) và không có loại ngàm nào sử dụng phù hợp với ống kính này, vì thời đó Canon EF đang là quy chuẩn duy nhất, mặc dù giá ống kính này rất rẻ. Thời điểm đó, người dùng cần đề phòng và hiểu biết hơn về nguồn gốc cũng như tầm giá.

    - Ống kính Contax RF, Kiev, Nikon-S rangefinder: ống kính cổ điển từ thập niên 40-60 của thế kỉ 20. Nó là những sản phẩm đã bị quên lãng do quá trình chuyển đổi thế hệ máy ảnh mới một thời gian dài, vậy nên đi đôi với giá cả rất rẻ. Giờ đây giá của ống kính Contax RF và Nikon-S có một chút biến động đi lên do sự săn tìm của các nhà sưu tầm và khả năng tương thích cao với máy ảnh đời mới khi gắn qua ngàm. Mặt khác, ống kính Kiev (được biết đến như M39, M42 hay ống kính Nga ngố) đi đôi với giá cực kì phải chăng và chất lượng... may rủi. Nó thường xuyên có mặt tại các chợ máy ảnh cũ dưới dạng xách tay tính theo cân, đồng giá hoặc “đồ ve chai” từ các website nước ngoài. Với giá chỉ vài chục USD, tốt nhất không nên mong chờ quá nhiều.

Chúng ta có thể đánh giá một chút về chất lượng các ống kính MF này qua nhãn hiệu, chủng loại, xuất xứ, tính năng và lịch sử phát triển. Khẩu độ F1.2 của máy ảnh SLR có vẻ là một thông số khá phù hợp với các loại ống kính cổ này và nên được cân nhắc, trong đó có Nikon F 55mm, Canon 55mm SSC, Minolta 58mm PG và Konica 57mm AR. Nó có vẻ tác dụng hơn khi sử dụng kết hợp AF trên thân máy mirrorless hơn là dòng SLR. Ngoài ra có thể kể đến các hãng ống kính khác rất nổi tiếng tại Đức như Enna, Schacht, Stienheil, Meyer với bokeh xoáy độc đáo, Isco, Carl Zeiss “thần thánh”, Schneider với các ống Cine chất lượng cao kèm giá cực shock và Rodenstock. Phía châu Á chúng ta có Nikon của Nhật Bản, Canon, Pentax, Minolta và Olympus,... Cảm giác sử dụng AF trên các ống kính này cũng rất thú vị.

Carl Zeiss Biogon 35mm f2.8

Sắc nét và độ tương phản tốt nhưng giá khá cao ở hiện tại

Ống kính 55mm f1.2 ngàm Canon FD (Trái) và Nikon F (phải)

Vua của những vị vua!!!

Trong số những ống kính kể trên và những ống kính khác, có những ống kính luôn ở vị trí đầu bảng cho tới tận bây giờ. Chỉ một và duy nhất. Chúa tể đầy tham vọng, mạnh mẽ nhất suốt thời gian đó chính là ống kính Canon 50mm F0.95

Không quá ngạc nhiên vì điều này khi khẩu độ vượt ra khỏi mức 1, F0.95 và mặc dù ra mắt từ năm 1962, vẫn chưa có một đối thủ nào soán ngôi được nó. Để dễ hình dung về độ khủng của chiếc Canon này, hãy so sánh với “kẻ về nhì” là ống kính Leica 50mm f0.95, dù ra mắt cách đây hơn 30 năm nhưng giá của nó luôn ở mức 5 chữ số theo hệ USD. Thật kinh khủng, một chiếc ống kính MF thời tiền sử đủ mua vài chiếc ống kính AF cao cấp bậc nhất bây giờ!

So sánh Leica M3 với ống kính Summicron f2.0 và Canon 7 với ống kính f0.95

Canon: “Súng em ngắn quá, Leica ạ!”

Khẩu độ F0.95 trên ống kính Canon này có thể chuyển qua ngàm Leica M và dùng tốt trên các thân máy Leica kĩ thuật số. Mặc dù vậy, độ sâu trường ảnh có thể hơi nông ở góc rộng, vì vậy cơ thế máy ảnh RF phải được cân chỉnh chính xác và phù hợp nhất.

Máy ảnh mirrorless sẽ phóng to vùng ảnh trên sensor trực tiếp, một cách rất hay để hỗ trợ các dòng ống kính MF này trong thời điểm hiện tại. Bởi ngoài cách này ra, không còn cách nào khác để kiểm tra và đảm bảo độ sâu trường ảnh của trọng tâm hoặc hơi nhiếp ảnh gia muốn lấy nét (ít nhất là vậy). Để đáp ứng, có những bộ ngàm được khuyên dùng cho máy ảnh Sony gắn các loại ống kính này, trong trường hợp nó được làm dưới dạng ngàm Leica M, hệ thống cơ học của ngàm có thể đủ tốt để vượt qua mức chất lượng ảnh tốt và đủ dùng. Thật không may vì ngàm chuyển TechArt LM-EA7 không thể sử dụng cho ống kính siêu khủng như vậy vì kích thước ống kính quá to bề ngang, bị phình to từ dưới khiến việc di chuyển vòng lấy nét rất khó khăn do không có đủ lực.

Từ trái qua phải: Canon f0.95, Elmar f3.5 & Summitar f2.0

(...Còn nữa)

Tác giả: Nexshop

NexShop là thương hiệu phân phối đồ công nghệ uy tín hàng đầu. Nơi mua sắm máy ảnh và các thiết bị công nghệ uy tín với đầy đủ các mặt hàng từ phụ kiện đến các dòng sản phẩm cao cấp. Thương hiệu có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ, ống kính, máy ảnh, thiết bị công nghệ,... NexShop phụ trách chuyên môn viết bài chia sẻ kiến thức mang đến những thông tin hữu ích cho bạn đọc.

Số điện thoại: 0868417786

Email: okharon@gmail.com

Địa chỉ: Số 10 - Ngõ 12 - Phố Trần Quý Kiên - Quận Cầu Giấy - Thành Phố Hà Nội"