Góc khám phá: Tìm hiểu ngàm chuyển TechArt LTM (P2)

Cách sử dụng

Về lý thuyết, cũng giống như mọi sản phẩm khác, luôn luôn có những hướng dẫn cơ bản và lưu ý trước khi bắt đầu sử dụng đối với ống kính gắn trên ngàm TechArt này.

   1. Vặn vòng lấy nét trên ống kính đến điểm lấy nét vô cực trước khi khởi động ngàm

   2. Không sử dụng ống kính Summicron DR (Dual Range lens: ống kính có 2 khoảng lấy nét khác nhau). Đây là ống kính duy nhất không tương thích với ngàm chuyển TechArt LM-EA7

Ngàm chuyển TechArt dùng hệ thống cơ khí riêng để lấy nét, do đó vòng lấy nét trên ống kính phải được đặt ở vô cực để việc lấy nét hoạt động bình thường, ngay cả việc lấy nét ở vô cực. Nếu vòng lấy nét không được đặt ở vô cực, hệ thống AF sẽ hoạt động như khi gắn ống nối chụp close-up. Nó sẽ chỉ lấy nét ở gần với khoảng cách vòng lấy nét đã đặt chứ không thể lấy nét ở vô cực. Điều này nên được người dùng chú ý, vì trong sách hướng dẫn của TechArt khá sơ sài, mặc dù ngay tại website hướng dẫn sử dụng của TechArt cũng có nhắc đến. Vậy nên, hãy tuân thủ đúng thao tác được hướng dẫn ở trên để ống kính hoạt động đúng như mong đợi.

TechArt LM-EA7 + Summitar

Khi bật nguồn trên máy ảnh và bắt đầu hoạt động ngàm, hệ thống cơ khí của ngàm sẽ tự động đẩy ra-vào trong khoảng 1 giây. Điều này là bình thường, bởi đây là hành động thiết lập để cân chỉnh và đảm bảo toàn bộ dải motor bắt nét và lực kéo motor hoạt động một cách hoàn hảo và nằm dưới sự chỉ huy của máy ảnh. Sau khi đã kiểm tra xong, ngàm chuyển sẽ được nhận diện hoạt động như một ống kính AF bình thường.

Tốc độ lấy nét AF

Tốc độ lấy nét AF phụ thuộc vào khá nhiều thông số khách quan, ví dụ như cân nặng ống kính, giá trị khẩu độ đang được thiết lập, độ sáng của khu vực lấy nét, độ tương phản của chủ thể,...

Trong thử nghiệm với ống kính đặc trưng là Summitar khẩu độ F2.0, giữa điều kiện ánh sáng ban ngày để chuyển đổi lấy nét liên tục giữa 2 chủ thể ở khoảng cách 1-2m và 5-10m. Kết quả cho thấy quá trình chuyển đổi khoảng cách lấy nét chỉ mất 0.3-0.5 giây, cũng đã là quá đủ nhanh để chấp nhận sử dụng một cách bình thường. Với ống kính AF thông thường, mỗi ống kính có một motor lấy nét riêng để đảm bảo sự ổn định về hiệu năng, vì thế những ống kính to và nặng sẽ có motor lớn hơn và nặng hơn tương ứng, và có lẽ trong tương lai sẽ có những cơ chế lấy nét dạng trục lái cho các ống kính cỡ lớn này.

Quay trở lại với ngàm TechArt LM-EA7, nó được thiết kế với motor tích hợp bên trong ngàm. Như vậy có nghĩa là ống kính càng nặng, khả năng vận hành càng chậm hơn. Dựa trên các thông số nhà sản xuất đưa ra, chiếc ngàm này có thể vận hành với ống kính có cân nặng tối đa là 700g để đảm bảo hiệu suất và độ bền. Nhưng trên thực tế, qua một số bài kiểm tra, có vẻ như hệ thống chỉ đạt hiệu suất tối ưu ờ mức 300-400g, và rồi chậm dần cho đến khi đạt mức tới hạn 700g. Điều tuyệt vời ở chỗ, hầu hết ống kính góc rộng và phổ thông của Leica LTM và M đều có cân nặng ở dưới mức bắt đầu thiếu ổn định (<400g), vậy nên cứ yên tâm mà sử dụng đi các bạn nhé!

Chức năng chụp close-up

Với các ống kính phổ thông khi đặt vòng lấy nét ở vô cực, điểm gần nhất mà ngàm có thể lấy nét được là ở 60cm. Nhưng nếu muốn lấy nét ở cự ly gần hơn thì sao? Đơn giản, hãy vặn vòng lấy nét của ống kính ở các khoảng cách khác ngoài vô cực cho tới khi hệ thống ngàm hoạt động, giống như khi sử dụng bộ ống nối close-up. Đây là thao tác cần sự khéo tay và tỉ mỉ một lúc, mất khá nhiều thời gian hơn so với việc dùng ống nối close-up. Nhưng suy cho cùng, cái gì cũng có hạn chế riêng của nó. Bù lại, việc sử dụng các ống kính MF này cho bức ảnh close-up khiến nó có hồn hơn, pha thêm một chút tinh tế cá nhân vào bức ảnh nhờ vào khả năng xoá phông đa dạng và bokeh độc đáo tạo thêm phong cách và cảm xúc riêng. Kết hợp với khả năng AF khiến cho việc chụp ảnh nay trở nên thú vị hơn bao giờ hết.

Khoảng lấy nét gần nhất (khi đặt vòng lấy nét ở vô cực) của ống kính Summaron

Mở rộng khoảng cách chụp close-up khi đặt vòng lấy nét ở mức 1m

Khả năng chống rung cho các ống kính MF đời cũ

Trên máy ảnh Sony A7 Mark II và A7R Mark II đã được Sony tích hợp công nghệ chống rung sensor 3 trục độc quyền. Đây là tin vui vì hệ thống này không đòi hỏi gì hết, nó có thể hoạt động không chỉ với các ống kính Sony, mà thậm chí với những miếng kính ghép lại với nhau như các ống kính cổ. Sự khác biệt duy nhất là A7 Mark II và A7R Mark II sẽ có chống rung 5 trục (3 trục thân máy + 2 trục ống kính) trong khi các ống kính MF chỉ có thể sử dụng 3 trục trên máy ảnh. Nhưng suy cho cùng, với 3 trục này thôi đã là một sự hỗ trợ rất đắc lực cho các ống kính MF so với việc không có hệ thống chống rung.

Tới đây đã khá ổn. Vậy máy ảnh có tự động nhận diện tiêu cự các ống kính MF này không? Câu trả lời là KHÔNG. Vậy nên để thiết lập nó, ta cần thông qua vài bước sau đây:

   1. Thiết lập tiêu cự trong menu của máy ảnh

     - Đến menu “SteadyShot” trên máy ảnh và chọn tiêu cự của ống kính đang gắn.

     - Khi chuyển đổi ống kính tiêu cự khác, cần thiết lập lại tiêu cự theo bước trên để hệ thống chống rung hoạt động hiệu quả với dải tiêu cự đó.

   2. Cài đặt tiêu cự cho ngàm TechArt

Điểm lợi ở đây là máy ảnh sẽ tự động nhận diện tiêu cự khi ngàm chuyển được gắn vào máy, nhưng hạn chế vẫn xảy ra giống như bước trên. Khi ống kính mới được lắp vào có tiêu cự khác với ống trước đó, người dùng cần chỉnh lại tiêu cự của ngàm. Nói đơn giản, việc này giúp ngàm nhận đúng tiêu cự của ống kính đang sử dụng, đồng thời các thông số tiêu cự sẽ hiện thị đúng trong EXIF.

Về vấn đề thiết lập cũng khá dễ dàng với 2 bước:

     - Cài đặt khẩu độ F25 trên MÁY ẢNH (ống kính nên đặt ở khẩu lớn nhất). Lý do đưa ra ở đây là tại F25, ngàm sẽ nhận diện đó là ống kính tiêu cự 50mm.

     - Thử chụp 1 bức ảnh sau khi đã thiết lập xong. Sau đó, ngàm sẽ tự động nhận diện ống kính đang dùng là tiêu cự 50mm

Với tiêu cự khác như 35mm chọn F22, 90mm chọn F29,... Điều này đã được nhà sản xuất ghi đầy đủ trong sách hướng dẫn.

Khi ngàm được cài đặt ở tiêu cự 15mm hiển thị trong Histogram của Lightroom

Khi ngàm chuyển về tiêu cự 50mm hiển thị trong Histogram của Lightroom

Khi sử dụng các ống kính MF này, người dùng cần chỉnh khẩu độ trên ống kính bằng cách thủ công. Các thông số khẩu độ trên máy ảnh lúc này không hề có ý nghĩa gì hết. Chức năng này chỉ dành cho các ống kính AF có chức năng chỉnh khẩu độ thông qua tín hiệu điện từ máy ảnh. Vậy câu hỏi đặt ra: tại sao nhà sản xuất không loại bỏ nó và thay bằng chức năng nào đó thiết thực hơn? Câu trả lời là nó vẫn có tác dụng, thậm chí cũng giúp người dùng thao tác nhanh hơn rất nhiều. Chức năng hiển thị khẩu độ trên máy ảnh giúp người dùng cân chỉnh khả năng nhận diện tiêu cự ống kính của ngàm mà không cần dùng bất kì nút bấm/gạt nào khác, hay phải mất công tháo lắp ngàm liên tục. Suy cho cùng, thiết kế này đảm bảo thiết kế hoàn chình và công năng hoạt động tốt nhất.

Trong điều khiên chụp thực tế, hãy chuyển khẩu độ trên máy ảnh về F2.0 bất kể khẩu độ trên ống kính đang ở mức nào. Điều này giúp việc tính toán tốc độ chụp dựa vào chỉ số EV chính xác hơn.

Những hạn chế khi sử dụng ống kính tiêu cự dài

Ngàm chuyển TechArt LM-EA7 có hệ thống cơ khi được thiết kế dài 4.5mm. Việc hệ thống này đẩy ra/vào khi AF với các ống kính góc rộng, phổ thông và tiêu cự tầm trung vẫn là rất tốt. Nhưng với một số ống kính tiêu cự trên 100mm, vì dải khoảng cách lấy nét quá lớn nên ngàm không thể di chuyển tới điểm bắ nét được. Lúc này, chúng ta cần chỉnh vòng lấy nét trên ống kính vào gần sát tới khoảng cách cần bắt nét trước, sau đó mới thực hiện AF. Ngàm chuyển sẽ hoạt động ổn định hơn, nhưng vì đây là việc tính toán khoảng cách nên cần 1 thời gian tương đối để làm quen.

Câu hỏi lớn nhất là độ tương thích của ngàm chuyển này. Hiện tại mới chỉ là các ống kính ngàm Leica M, vậy còn trong tương lai thì sao?

Không rõ rằng liệu TechArt có làm ra những chiếc ngàm AF này cho các loại ngàm khác không, ngoại trừ Leica M. Nếu như ngàm AF này sản xuất cho Nikon hay M42, nó có khi phải dày gấp đôi ngàm dành cho Leica M, vậy nên hệ thống di chuyển cơ khí có thể đến 10mm giúp hỗ trợ các ống kính tiêu cự dài. Song song với đó là cải thiện tốc độ AF, bởi theo lý thuyết thì các ống kính này rất nặng, mất nhiều thời gian để hệ thống cơ khí này lấy nét được.

Giải pháp tối ưu 1 (Summicron DR)

Mặc dù ngàm chuyển này sản xuất cho ống kính ngàm Leica M, có ngoại lệ 1 ống kính không sử dụng cho ngàm này, đó là Summicron 50mm F2.0 DR

Trái: Summicron DR

Phải: Sumicron Rigid

Phần chân ngàm ống kính Summicron DR. Phần phụ nhô ra bên trái dùng cho chụp close-up

Phía sau của ngàm sau khi gắn ống kính Summicron Rigid

Như trong ảnh, phần chân ngàm thông thường(mũi tên đỏ) gần như tiếp xúc trực tiếp với bảng mạch điện tử (mũi tên xanh) khi gắn với nhau. Phần chân ngàm Summicron DR thậm chí còn dài hơn cả của các ống kính thông thường. Vậy nên, đương nhiên là nó không thể dùng trên TechArt LM-EA7.

Trái : Summicron DR. Phải : Summicron rigid

Cấu trúc quang học giống hệt nhau ngoại trừ phần viền và đuôi ngàm

Giải pháp tối ưu 2 (với các ngàm chuyển khác)

Về lý thuyết thì tất cả các ống kính từ cổ chí kim đều có thể sử dụng với ngàm chuyển Leica M này thông qua một ngàm chuyển khác để khớp với ngàm Leica M. Đây là một cách rất hay để mở dụng độ da dụng của nó, nhưng phải hết sức lưu ý chọn loại ngàm có chất lượng tốt để tránh ảnh hưởng tới TechArt LM-EA7. Ngàm chuyển TechArt LM-EA7 có một điểm phình ra ở dưới để chứa các motor và hệ thống điều khiển. Nó có thể gây cản trở cho các ngàm khác khi gắn vào nếu không có đủ diện tích tiếp xúc giữa 2 ngàm chuyển này.

Không tương thích, vì phần sau của ngàm phụ (phía trên) bị vướng do phần phình ra của ngàm TechArt (phía dưới)

Tương thích, phần đuôi ngàm đã được kéo dài ra hơn để không bị vướng

Hiện nay, đã có một vài tên tuổi sản xuất ngàm chuyển phù hợp với ngàm TechArt này.

Những ống kính đang được chờ đợi loại ngàm tương thích mà không gây vướng: Canon 55mm f1.2 SSC and Nikon 55mm f1.2

Độ chính xác khi AF

Điểm mạnh nhất của những máy ảnh mirrorless đó chính là có thể di chuyển các điểm AF một cách tự do. Cấu trúc của nó nằm ở việc đọc dữ liệu của ảnh trực tiếp tại sensor, sau đó di chuyển điểm AF đó tới khu vực mong muốn. Vậy nên, người dùng có thể tối ưu điểm cần AF một cách hợp lý nhất, tránh việc mất kiểm soát AF dẫn đến ảnh bị mờ.

Công nghệ này đã thay đổi góc nhìn về máy ảnh mirrorless nói chung, hơn hẳn đồng hương DSLR luôn bị dính líu tới hiện tượng mất nét và lệch vùng AF khi chụp ảnh. Bởi cơ cấu DSLR chia 2 hệ thống riêng biệt là cảm biến ảnh và và cơ chế AF cùng nhiều cơ cấu quang học khác, dẫn đến các lỗi không thể tránh khỏi như trên.

Mặc dù chất lượng ánh sáng không thật sự tốt nhưng AF vẫn hoạt động và không bị mất nét tại điểm cần bắt nét

AF-C và khoá nét vật thể

Khả năng AF chính của hệ thống mirrorless là AF-S (AF cho một lần chụp). Nhưng AF-C (lấy nét liên tục) là một chuyện khác. AF-C là thuật toán chỉ việc ước tính vị trí của một đối tượng chuyển động để bù đắp thời gian trễ từ việc tính toán khả năng lấy nét tới vị trí thực của ống kính.

Đó là lý do vì sao việc lấy nét có thể bị lệch chuẩn khi AF-C được sử dụng cho chủ thể tĩnh. Thuật toán lúc này vẫn cố gắng ước lượng và bù đắp sự di chuyển của chủ thể ở một mức nhất định... Trên thực tế sử dụng ngàm TechArt, nhiều người dùng đánh giá việc AF-C trên máy ảnh không thực sự khả quan cho lắm, đặc biệt là các chuyển động nhanh. Khuyến cáo sử dụng, để đạt độ nét tối đa, chúng ta chỉ nên sử dụng trong việc chụp ảnh vật chủ tĩnh hoặc chuyển động chậm.

Nếu như chụp ảnh thể thao, việc lựa chọn máy ảnh mirrorless và ngàm chuyển lúc này là vô cùng lãng phí và vô tác dụng. Lúc này thì dòng DSLR đặc biệt là của Canon và Nikon sẽ lên ngôi. Hệ thống lấy nét theo pha PDAF lúc này của DSLR sẽ tách ra và hoạt động độc lập mà không làm ảnh hưởng tới chức năng khác. Các ống kính gắn kèm sẽ chịu trách nhiệm điều khiển motor để đảm bảo hiêu suất cao nhất.

Chế độ AF

Hiện tại, ngàm chuyển chỉ phù hợp với chế độ AF-S và AF-C. Có một số chế độ lấy nét theo vùng không tương thích, ví dụ Zone, Expanded Flexible Spot, Lock-on AF và DMF, ngay cả chức năng thần thánh như Eye AF cũng bất lực.Điều an ủi duy nhất là khả năng nhận diện khuôn mặt vẫn hoạt động, hay cả nhận diện nụ cười cũng vậy. Điều này rất lạ bởi trên trang chủ của TechArt không hề đề cập đến điều này.

Những tác động lên chất lượng ảnh

Ống kính Jupiter-3 là một biến thể của ống kính Carl Zeiss Jena, Sonnar 50mm f1.5 với chất lượng quang học không thua kém nhau quá nhiều

Không có một bộ phận thêm nào trên ngàm này có thể làm thay đổi chất lượng ảnh ngoài chất lượng ảnh mà chính ống kính đem lại. Mặc dù vậy, có một số yếu tố nhỏ vẫn có thể làm ảnh hưởng.

    * Lọt sáng hoặc tán xạ trong:: không có bất kì bằng chứng nào cho thấy có hiện tượng lọt sáng hay tán xạ trong xảy ra khiến giảm tương phản hay gây flare. 

    * Tăng chất lượng hình ảnh nhờ chống rung: càng ít các rung đụng trên tay cầm máy, hình ảnh sẽ càng sắc nét. So sánh với việc không có chức năng chống rung, có thể thấy độ chống rung giảm đi từ 2-3 stop. Không những chống rung có thể giúp chụp ảnh sắc nét với tốc độ thấp, nó có thể giảm hiện tượng run tay khi chụp hình ở cùng thông số tốc độ. 

    * Ống kính lấy nét trong: được biết đến như yếu tố nổi của ống kính, một số ống kính chỉ di chuyển 1 hoặc vài cấu trúc trong ống kính để lấy nét thay vì di chuyển toàn bộ cụm rìa trước, gọi là lấy nét theo nhóm. Bởi ngàm TechArt di chuyển với toàn bộ hệ thống, vậy nên hiệu suất hoạt động các ống kính có thể khác nhau. Hầu hết các ống kính ngàm M đều dùng lấy nét theo nhóm, di chuyển toàn bộ cụm này để lấy nét. Và đó hầu như là cơ chế chung cho rất nhiều ống kính cao cấp ở thế kỉ trước. Mặc dù vậy, các ống kính zoom là một ngoại lệ. Nó sử dụng cơ chế lấy nét trong cho cả việc zoom và lấy nét cùng lúc.

Chú ý khi sử dụng

Hiện nay, hầu hết ống kính AF đều có motor lấy nét siêu thanh nên không hề có bất kì tiếng động nào khi AF. Nhưng với ngàm LM-EA7, vì sử dụng motor theo bước nên sẽ phát ra âm thanh nhỏ khi hoạt động. Thực tế sử dụng cho thấy âm thanh này không đáng kể và không gây ảnh hưởng quá nhiều tới việc chụp ảnh.

2 con ốc nhỏ phía sau ngàm dược bọc một miếng nhựa nhỏ. Khi mở ra sẽ thấy cấu trúc bên trong của ngàm (motor, hộp kĩ thuật và bảng mạch)

Lời kết

Dù còn là một sản phẩm mới ra mắt và mang trong mình nhiều điểm yếu tiềm tàng, song TechArt LM-EA7 vẫn là cuộc cách mạng khi biến những chiếc ống kính MF chất lượng cao từ tận thế kỉ trước thành những cơ cấu ngàm và ống kính AF chất lượng cao, thậm chí sánh ngang được với các sản phẩm ống kính AF cao cấp ở thời điểm hiện tại. Giá của nó cũng không hề quá cao, phù hợp để mở rộng thị trường và tới tay đại đa số người tiêu dùng.

Hiện tại Nexshop đang cung cấp độc quyền sản phẩm này tới tay khách hàng tại Việt Nam với mức giá rất tốt. Xem chi tiết tại đây.

Tác giả: Nexshop

NexShop là thương hiệu phân phối đồ công nghệ uy tín hàng đầu. Nơi mua sắm máy ảnh và các thiết bị công nghệ uy tín với đầy đủ các mặt hàng từ phụ kiện đến các dòng sản phẩm cao cấp. Thương hiệu có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ, ống kính, máy ảnh, thiết bị công nghệ,... NexShop phụ trách chuyên môn viết bài chia sẻ kiến thức mang đến những thông tin hữu ích cho bạn đọc.

Số điện thoại: 0868417786

Email: okharon@gmail.com

Địa chỉ: Số 10 - Ngõ 12 - Phố Trần Quý Kiên - Quận Cầu Giấy - Thành Phố Hà Nội"